IJFERS EN FEITEN OVER BERGHEM (1 januari 2022)

ALGEMEEN

Berghem is een dorp in het noord-oostelijk deel van Noord-Brabant. De naam “Berghem” is (waarschijnlijk) afgeleid van de woorden “Berga”en “Haim”, die respectievelijk “Berg” en “Woonplaats” betekenen. Een woonplaats die dus hoger ligt dan de directe omgeving. Berghem ligt in een overgangsgebied met aan de zuidkant hoog gelegen zandgronden met een typisch Brabants landschap, zoals akker- en weidepercelen, bos- en heidegebieden. Aan de noordkant treft men laag gelegen polderlandschap met rivierklei van de maasvallei. Berghem is gelegen midden tussen Nijmegen en ‘s-Hertogenbosch (beiden ongeveer 25 km van Berghem). Aan de zuidkant wordt Berghem begrensd door de rijksweg A50 en aan de noordkant door de kernen Megen en Haren. Ongeveer 6 kilometer ten noorden van Berghem stroomt de rivier de Maas. Aan de oostzijde van Berghem ligt het dorp Herpen en aan de westzijde van Berghem ligt de stad Oss. Sinds de gemeentelijke herindeling van 1 januari 1994 maakt Berghem deel uit van de Gemeente Oss. Bij die herindeling zijn 5792 inwoners, 1995 woningen en 1143 hectaren van Berghem ingelijfd bij de gemeente Oss. Op 1 januari 2003 is ook de Gemeente Ravenstein aan de Gemeente Oss toegevoegd en in 2012 is ook de Gemeente Lith erbij gekomen. Op 1 januari 2019 telt de Gemeente Oss 90.848 inwoners.

Het aantal inwoners in woonplaats Berghem is tussen 2013 en 2019 met 784 personen toegenomen (afgerond is dat 8%): van 9.484 in 2013 tot 10.268 in 2019. Het aantal inwoners is het aantal personen zoals op 1 januari in het bevolkingsregister vastgelegd. Bron: allecijfers.nl

Tabel 1. Leeftijdsopbouw Berghem (Bron: allecijfers.nl, 1 januari 2022)

WONINGVOORRAAD

Berghem kende in het begin van de 21e eeuw een bescheiden groei in woningen (2315 woningen begin 2002, 2332 begin 2003 en 2340 begin 2004). Vanaf 2005 komt hier snel verandering in met de nieuwbouwwijk Piekenhoef, waar uiteindelijk zo’n 1100 woningen gebouwd zullen worden. De oorspronkelijke plannen gingen uit van een snelle bouw van 2100 woningen. Als gevolg van de afnemende woningbehoefte en onder druk van de Provinciale Planologische Commissie Noord-Brabant zijn deze plannen bijgesteld. Het is een mix van huur- en koopwoningen en aan de Zuidelijke bosrand is ook een aantal grote zogenaamde “ruimte voor ruimte”-kavels uitgegeven. Daarnaast zijn er ook 47 bedrijfskavels (voor bedrijvigheid bij huis). Per 1 januari 2012 telde Berghem 3536 woningen, een toename van bijna 200 woningen ten opzichte van de 2693 woningen een jaar eerder. Hiermee zorgde Berghem voor het leeuwendeel van de groei van de woningvoorraad van de totale Gemeente Oss, die in dezelfde periode groeide van 31.407 naar 31.697, een toename van 290 woningen. Inmiddels (op 1 januari 2019) telt Berghem 4.443 unieke adressen.

DE SPOORLIJN

Qua vorm verandert Berghem ook sterk. Tot de 90-er jaren van de vorige eeuw was de bebouwing van Berghem, op enkele tientallen huizen na, ten noorden van de spoorlijn Den Bosch – Nijmegen. Begin 2008 staat 44% van alle woningen (1259 stuks) ten zuiden van het spoor en woont er bijna de helft van alle inwoners (46%). Met het Reut wordt nu weliswaar een uitbreidingsplan ‘boven het spoor’ gerealiseerd, maar deze relatief kleine uitbreiding zal bovengenoemde verhoudingen niet sterk beïnvloeden.

DORPSKARAKTER

Berghem heeft een heel sterk dorpskarakter en verenigingsleven en wil zo zelfstandig mogelijk als dorp blijven opereren. De inlijving door de gemeente Oss is een feit dat, gegeven de algemene tendens tot schaalvergroting van gemeenten, niet snel teruggedraaid zal worden. De grootste uitdaging voor Berghem is om ook in de toekomst haar eigen identiteit te behouden. De uitbreiding van Berghem biedt kansen om het voorzieningenpeil in stand te houden of zelfs te verhogen en vooralsnog lijkt het karakter van Berghem goed bestand tegen de sterke groei van het dorp. Desalniettemin zijn extra inspanningen nodig om een tweedeling tussen “oud Berghem” en “nieuw Berghem” te voorkomen en nieuwkomers te integreren in de Bèrgse gemeenschap. De dorpsraad Berghem heeft zich dat als hoofddoel gesteld. Nieuwe Berghemnaren worden opgeroepen om de enquête voor nieuwe bewoners in te vullen zodat snel met hun specifieke wensen en opmerkingen rekening gehouden kan worden en ze desgewenst snel met verenigingen in contact gebracht kunnen worden. Dat blijkt toch vaak de snelste manier om ingeburgerd te raken en je thuis te voelen. En zoals u op deze website kunt lezen zijn de mogelijkheden hiertoe in ruime mate voorhanden. Berghem mag met recht een “BRON VAN BRUISEND LEVEN” genoemd worden!

(Met dank aan de Afdeling Onderzoek en Statistiek, Gemeente Oss en allecijfers.nl)